Igihuha

De igihuha is gemaakt uit de hoorn van diverse antilopensoorten. De meest gebruikte hoorn is deze van de inzobe (Limnotragus spekii) omwille van zijn akoestische kwaliteiten. Andere soorten zijn: de indonyi (waterbok – Kobus defassa), de impongo (bosbok – Tragelaphus scriptus), de impara (impala – Aepyceros melampus) en de inkoronko (paardantiloop – Hippotragus equines).

De gedraaide hoorn wordt zo gebruikt dat bij 75% van de instrumenten de punt afgezaagd wordt om het luchtkanaal binnen het instrument vrij te maken. Dit gebeurt bewust om een vingergat te bekomen, zodat bij afdekking ervan een andere toon kan gespeeld worden dan de grondtoon. Het andere uiteinde, het paviljoen umurero blijft intact. Op 10 cm van de punt wordt met een verhitte pook een gaatje gebrand van 1 op 3 cm als mondstuk (ishako, akobo of uruvugirizo).

Bij het spelen wordt de hoorn dwars tegen de mond gehouden terwijl het paviljoen ofwel in de hand gehouden wordt ofwel op de bovenarm rust. Door verschillende mondstanden kunnen ook andere tonen gespeeld worden dan de twee basistonen. Enkele spelers gebruiken ook een glissando-techniek.

De igihuha heeft een dubbele functie:

1. als algemeen communicatiemiddel (aankondigen van werk, ziekte, oorlog...), maar meer algemeen is de igihuha het communicatiemiddel bij uitstek tijdens de jacht, hij staat er zelfs symbool voor. De mannen verzamelen zich vòòr en na de jacht, terwijl ze teksten reciteren en ter plaatse dansbewegingen uitvoeren met  opengespreide armen, begeleid door de igihuha. Ze zingen zichzelf moed toe bij het begin van de jacht. De igihuha krijgt hierbij een belangrijke rol en interfereert tussen de verschillende delen.
2. als begeleiding van de dans, waarbij de igihuha, wegens zijn beperkte ambitus, nooit alleen speelt, maar steeds deel uitmaakt van een ensemble.

De speelstijl van de igihuha wisselt dan ook naargelang van zijn functie: in het kader van de jacht worden korte frasen gespeeld, terwijl bij de communicatie langere gestructureerde zinnen worden gespeeld.

Voor meer informatie zie publicaties van het KMMA:

• GANSEMANS, J. Les instruments de musique du Rwanda. Étude ethnomusicologique, Annalen KMMA nr 127, 361 pp. + 102 foto’s
• Compact Disc :
  • Rujindiri, maître de l’inanga (fmd 186)
  • RWANDA : Polyphonie des Twa (fmd 196)
  • Musiques du Rwanda (fmd 206)

© KMMA/Jos GANSEMANS