Terug

Djembe

De djembe is een éénvellige bekervormige open trommel. Oorspronkelijk is hij afkomstig uit Mali en Guinee en zou van Maninka/Susu origine zijn. Het thuisland van de Maninka wordt Mande genoemd en bevind zich ruwweg tussen Kankan (Guinee) en Bamako (Mali). Nu komt de djembe voor in gans West-Afrika. Oorspronkelijk behoorde de djembe als muziekinstrument toe aan een kaste van griots die het instrument bespeelde tijdens culturele manifestaties, zoals bij traditionele dansen en historische liederen.
De djembe wordt genoemd naar het soort materiaal dat men gebruikte om het instrument te vervaardigen. De djembe zou destijds gemaakt zijn van een houtsoort afkomstig van de djem-boom, een houtsoort met een dichte densiteit die men aantreft in Mali. Het vel dat gebruikt wordt is dit van een geit (be). Vandaar de naam djembe.

Men onderscheidt drie verschillende types waarbij: 1) het voetstuk eindigt op een zwaluwstaart en de klankkast rond en vertikaal is, 2) het voetstuk eindigt op een zwaluwstaart en de klankkast trechtervormig is en een grote diameter heeft en 3) het voetstuk cilindrisch is en vrij smal.

Qua vorm en grootte kunnen djembe's onderling verschillen. Over het algemeen is hij zo'n 70 tot 100 cm hoog met een diameter bovenaan van 30 cm.
Traditioneel wordt de djembe met beide handen rechtstaande gespeeld met de trommel tussen de benen. Men hangt hem met een riem aan een schouder vast. In sommige gevallen kan men op een stoeltje achter de trommel zitten of ligt de trommel op de grond en gaat men op de trommel zitten.
Sommige instrumenten zijn voorzien van een metalen plaat waaraan ringetjes zijn bevestigd die meetrillen wanneer de trommel wordt aangeslagen en zo het timbre van de djembe verandert.

Naargelang van de mannier waarop het vel wordt aangeslagen, kunnen er verschillende klanken worden geproduceerd.
De djembe die met beide handen wordt bespeeld kent drie basisklanken:

De grondtoon "pe": De trommel wordt aan de zijkant van het vel aangeslagen met samengehouden vingers.
De slag "pa": De trommel wordt op de rand van het vel aangeslagen. De slag is veel lichter dan bij de grondtoon. Er wordt met uitgeholde handpalm gespeeld.
De bastoon "pou": De trommel wordt in het midden van het vel aangeslagen met een platte handpalm om zoveel mogelijk contact te maken met het vel. De verkregen klank is zwaar.

Hij wordt zowel gebruikt als solo-instrument of in combinatie met andere trommels zoals de djun djun.
De djembe kreeg rond de jaren 1950 door optredens van de nationale troep "Les Ballets Africains" uit Guinee, geleid door Fodeba Keita, een zekere populariteit buiten Afrika. Sinds 1985 geniet de djembe internationale interesse, waarschijnlijk is hij de meest populaire Afrikaanse trommel ooit.